Ses mekanik titreşimlerden meydana gelerek, temas ettiği malzemeye göre farklı davranışlar sergilemektedir. Ses seviyesinin (basıncının) ölçümü, desibel (dB) birimi üzerinden yapılmaktadır. Frekans (Hz) ise ses dalgalarının bir saniyedeki titreşimlerini belirlemekte kullanılan diğer bir ölçü birimidir ve ses şiddetini doğrudan etkilemektedir.
Frekans ve Ses Şiddeti
Üst resimde yer alan grafikte, ses şiddeti frekans eğrisi ile birlikte göstermektedir. İnsan kulağı 16 – 20.000 Hz arasındaki sesleri duymaktadır. Konuşma esnasında frekans seviyesi 200 ile 8.000 Hz arasında seyretmekte ve ses şiddeti 30 – 70 dB seviyesine ulaşmaktadır. Avrupa‘da MP-3 kullaklıklarından duyulabilecek en yüksek ses 80 dB ile sınırlandırılmaktadır.
Duyma Eşiği
Mavi eğri etkileyici bir şekilde insan kulağının farklı frekansları, farklı seviyelerde işittiğini gözler önüne sermektedir. Düşük frekanslar ancak 80 dB‘ye ulaştığında duyulabiliyorken, 3.000 Hz.‘de insan kulağı çok daha iyi işitebiliyor.
Ağrı Eşiği
Ağrı eşiği sarı eğri ile gösterilmekte ve 120 dB seviyesinde olmaktadır.
Ses Yalıtımı
Ses seviyesinde yapılacak yaklaşık 6 dB iyileştirme, literatürde mevcut sesin yarı yarıya düşürülmesi anlamına gelmektedir. İnsan kulağı ise bu seviye 10 dB olduğunda sesin yarılandığı veya ikiye katlandığı hissine kapılmaktadır. 15 mm kalınlığındaki bir PhoneStar ses yalıtım plakası, beyaz eğriden de görüleceği üzere tüm frekanslarda iyi bir yalıtım sağlamaktadır. Özellikle insan kulağının duyarlı olduğu frekans aralığında PhoneStar 40-45 dB gibi çok yüksek bir performans gösterebilmektedir. Farklı standartların bir araya toplanmasıyla hesaplanan ortak değerler, gürültü tipne göre aşağıdaki birimler üzerinden tanımlanmaktadır:
Rw Hava Doğuşumlu Ses
Ln,w Darbe Kaynaklı Ses
Labaratuar ölçümlerine göre 15 mm kalınlığındaki PhoneStar ses yalıtım plakamız hava doğuşumlu sesi tek başına Rw=36 dB ve darbe kaynaklı sesi ΔLw=22 dB kesebilmektedir.
Ses seviyelerini daha iyi mukayese edebilmek adına aşağıdaki tabloda, hangi sesin yaklaşık kaç dB‘ye tekabül ettiğini görebilirsiniz:
Tablo: Farklı gürültü kaynaklarının tipik ses şiddeti (dB)
.png)
Sese maruz kalınan süre ne kadar uzunsa, sağlığımıza olan etkisi aynı oranda artmaktadır.
Yapı sektöründe ses yalıtımı, yapının kalite göstergelerinin başında yer alarak tercihi etkileyen başlıca faktörlerden biri sayılmaktadır. Dolayısı ile yapı malzemeleri ve ses yalıtımı konusunda yeterli bilgiye sahip olmak, planlanan başarıda önemli rol oynamaktadır.
Tablo: Sesin dağılım hızı
.png)
Dikkat: Ahşap, beton, çelik gibi yapı malzemeleri sesin çok hızlı yayılmasını sağlamaktadırlar.
- Örneklerle Hava Doğuşumlu Ses ve Yalıtım Çözümleri
- Örneklerle Darbe Kaynaklı Ses ve Yalıtım Çözümleri